NOS Nieuws

Het ouderlijk huis van een 19-jarige zedenverdachte in Kerkrade is onlangs twee keer het doelwit geweest van vernielingen. Gisteren werden een baksteen en vuurwerk naar binnen gegooid, laat zijn advocaat weten aan 1Limburg.

De man wordt verdacht van meerdere zedendelicten en zit in voorarrest. Zijn moeder woont nog in het huis in Kerkrade. In de buurt werd eerder dit jaar een brief verspreid met daarin beschuldigingen aan het adres van haar zoon. In juni werd er voor het eerst een baksteen door de ruit gegooid.

Advocaat Raimon Maessen spreekt van een "volstrekt onacceptabele hetze tegen de volledig onschuldige moeder" van zijn cliënt. De familie is van plan aangifte te doen.

Om middernacht verstrijkt in de Verenigde Staten een belangrijke deadline: de begroting voor het nieuwe fiscale jaar moet dan door het Congres zijn goedgekeurd. Gebeurt dit niet, dan krijgt de VS te maken met een government shutdown. Een groot deel van de federale regering wordt dan stilgelegd, tot er een deal is over de begroting.

Die deal lijkt ver weg doordat een aantal uiterst conservatieve Congresleden weigert de plannen goed te keuren. Zij sturen juist aan op een shutdown om hun eisen ingewilligd te krijgen. Vier vragen over dit fenomeen dat de Amerikaanse overheid wel vaker lamlegt.

1. Wat gebeurt er tijdens een shutdown?

De geldkraan voor grote delen van de federale overheid wordt tijdens een shutdown dichtgedraaid. Honderdduizenden overheidsmedewerkers worden niet doorbetaald en naar huis gestuurd. Openbare plekken als musea en nationale parken worden gesloten. Wegwerkzaamheden en vliegverkeer kunnen flinke vertragingen oplopen. Controles op voeding, waterzuivering en elektriciteitscentrales worden stopgezet.

Ook steun voor mensen met een laag inkomen, onderwijsprogramma's en asielprocedures worden stilgelegd. Medewerkers van federale veiligheidsdiensten, zoals grensbewaking, het leger en de FBI worden evenmin betaald, maar moeten vaak wél doorwerken.

Enkele sociale uitkeringen, zoals pensioenen en uitkeringen voor invaliden en veteranen, worden nog wel uitbetaald. Ook de post wordt nog bezorgd. Congresleden worden ook doorbetaald.

2. Waarom dreigt er nu een shutdown?

Een aantal leden van het Huis van Afgevaardigden houdt het hele Congres in gijzeling. Deze groep Republikeinen uit de rechterflank van de partij eist verregaande bezuinigingen op onder meer onderwijs en bijstand. Ook willen zij dat de steun aan Oekraïne helemaal wordt stopgezet.

De groep, die door de New York Times de 'sloopbal-fractie' wordt genoemd, bestaat uit zo'n twintig hardliners, die loyaal zijn aan oud-president Trump. Veel afgevaardigden in de groep erkenden de presidentsverkiezing van Joe Biden niet. Deze fractie weigert enige concessies te doen en frustreert zo veel mogelijk plannen van de Democraten en de meer gematigde Republikeinen.

De groep is een minderheid in het Congres: de meeste Republikeinen zijn het eens met de begroting zoals hij er nu ligt. In de Senaat kwamen zij tot een compromis om de overheid tijdelijk open te houden. "Dit is een heel nieuwe groep individuen die de boel alleen maar willen platbranden", zei de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden eerder over de fractie.

3. Kan niemand een shutdown voorkomen?

Jawel: diezelfde voorzitter, Kevin McCarthy. Hij kan het Huis laten stemmen over de tijdelijke oplossing, waarmee er in ieder geval tot 17 november een shutdown wordt voorkomen. Maar het is niet aannemelijk dat die stemming er komt, want de radicale Republikeinen hebben McCarthy in de tang.

Toen McCarthy begin dit jaar werd voorgedragen als voorzitter, kreeg hij felle tegenstand van de groep Trump-loyalisten. Zij weigerden voor hem te stemmen, omdat hij te veel met de Democraten zou willen samenwerken. Na vijftien stemrondes kreeg hij nipt genoeg steun, maar onder een strenge voorwaarde: als er maar één Congreslid hem af wil zetten, wordt er al een procedure gestart.

Als hij de tijdelijke oplossing in het Huis van Afgevaardigden voorstelt, zullen zijn tegenstanders zo goed als zeker een afzettingsprocedure beginnen. Aangezien hij de vorige stemrondes maar nipt won, is de kans groot dat McCarthy zo'n procedure politiek niet zou overleven. Zelf zegt McCarthy niet bang te zijn voor een afzettingspoging, maar tot nu toe heeft het hem er wel van weerhouden om de tijdelijke oplossing in stemming te brengen.

4. Wat zijn de gevolgen van een shutdown?

Als het tot een shutdown komt, zijn er geen winnaars. Vrijwel altijd gaat het gepaard met economische schade, omdat veel Amerikanen minder te besteden krijgen. Economen van Goldman Sachs schatten dat tijdens een shutdown de economische groei met 0,2 procentpunt per week daalt. De langste tot nu toe was eind 2018, onder president Trump: toen lag de federale overheid 34 dagen stil.

Op politiek niveau kan een shutdown ook schade opleveren. In de meeste gevallen gaat het ten koste van de populariteit van de president. Voor de aankomende verkiezingen in 2024 kan deze shutdown dus schadelijk zijn voor Biden.

Directe gevolgen zijn er voor de mensen die afhankelijk zijn van de sociale zekerheden die worden stilgelegd. Volgens het Witte Huis dreigen zeven miljoen moeders en kinderen financiële steun uit voedingsprogramma's mis te lopen.

De politie vermoedt dat een man in Utrecht om het leven is gekomen door een misdrijf. Het lichaam van de man werd afgelopen donderdag gevonden in een huis in de binnenstad van Utrecht.

Wat er zich in de woning heeft afgespeeld, blijft vooralsnog onduidelijk. Ook is onbekend hoe lang de overleden persoon in de woning heeft gelegen. De politie ontving donderdagmiddag een melding dat de man al dagen niet meer was gezien.

Witte pakken

RTV Utrecht meldt dat forensisch onderzoekers donderdag en vrijdag uitgebreid onderzoek hebben gedaan in de woning. De politie heeft buurtbewoners gehoord en onderzoekt camerabeelden. De recherche roept getuigen die nog niet met de politie hebben gesproken op zich te melden.

In de Rotterdamse Kunsthal heeft een van de bekendste moderne kunstenaars ter wereld vanaf vandaag zijn grootste expositie ooit. De Chinees Ai Weiwei (66) maakt kunst met een maatschappelijke boodschap en is daarbij niet bang openlijk kritiek te leveren op zijn vaderland, waar burgers steeds meer in de knel komen door een autocratische overheid.

Ai Weiwei is behalve kunstenaar ook mensenrechtenactivist en zijn kunst heeft hem geregeld in de problemen gebracht. Zo belandde Ai in 2011 in de cel omdat hij volgens de Chinese autoriteiten de bevolking had opgeroepen tegen het politieke stelsel van het land in opstand te komen. Na drie maanden kwam hij vrij, maar bleef hij onder huisarrest staan. Zijn paspoort kreeg hij vier jaar later pas terug.

In deze video vertel Ai Weiwei wat de tentoonstelling in Rotterdam voor hem betekent:

De tentoonstelling omvat 120 werken uit het omvangrijke oeuvre van Ai Weiwei uit de periode van 1980 tot nu. Zo is het wereldberoemde werk Sunflower Seeds (2010) te bekijken, een oppervlak met meer dan 1000 kilo aan handbeschilderde porseleinen zonnebloempitten. Daarmee speelt Ai Weiwei met de bekende woorden Made in China.

Ook het werk Forever Bicycles (2003) is in Rotterdam te zien, een bouwwerk van fietsen zonder stuur. Met dit werk wil Weiwei uitbeelden dat je in China niet bepaalt waar je zelf heen fietst.

De kritiek op autoritaire overheden is een rode draad in het leven en het oeuvre van Weiwei. Hij groeide op in ballingschap omdat zijn vader, de dichter Ai Qing, door het communistische regime als rechts werd beschouwd. Hij kwam terecht in een heropvoedingskamp.

Begin jaren 80 vertrok Weiwei naar Amerika voor een opleiding als filmmaker. Daar raakte hij geïnspireerd door het werk van kunstenaars Marcel Duchamp en Andy Warhol.

Zijn controversiële kunstwerken zijn wereldwijd geëxposeerd. Zo vroeg Ai Weiwei in 2017 aandacht voor de vluchtelingenproblematiek door een deel van het Berlijnse Konzerthaus in te pakken met oranje reddingsvesten. Ook had hij een tentoonstelling in het Amsterdamse Foam Fotografiemuseum met duizenden foto's van vluchtelingen die naar Europa vertrokken.

De nabestaanden van de vrouw (39) en haar dochter (14) die omkwamen bij een van de twee schietpartijen in Rotterdam, zeggen in een eerste reactie dat ze het "verlies nog steeds niet kunnen bevatten".

"We zijn intens verdrietig door het overlijden van twee volstrekt onschuldige mensen die niemand kwaad deden. Het zorgt voor een zwart gat in onze harten", staat in de verklaring die is verspreid door Namens de Familie, een organisatie die nabestaanden bijstaat en het woord voert namens de familie.

Er zijn veel vragen over hoe de schietpartij heeft kunnen gebeuren, schrijft de familie. Maar ze willen eerst de tijd nemen om "in alle rust te kunnen rouwen". De nabestaanden verzoeken iedereen om hun privacy daarbij te respecteren. De uitvaart zal een "besloten karakter" hebben en de familie heeft geen behoefte aan een stille tocht.

Ook de familie van het slachtoffer van de schietpartij in het Erasmus MC, een 43-jarige arts-docent aan Erasmus Universiteit, wil geen stille tocht, zegt een woordvoerder van Namens de Familie tegen de NOS.

Nabestaanden van schietpartij zitten in 'overlevingsstand': 'Niet te bevatten':

Bij een inzamelingsactie voor de familie van de vrouw en haar dochter is meer dan 60.000 euro opgehaald, het streefbedrag van de initiatiefnemers. Het ingezamelde geld is onder andere bedoeld om de begrafeniskosten te dekken. Kennissen zijn gisteren met de inzamelingsactie begonnen. De vrouw laat drie kinderen na, meldt Rijnmond.

"Laten we als gemeenschap aantonen dat we er in moeilijke tijden voor elkaar zijn", schrijft de oprichter van de crowdfundingsactie. "Samen kunnen we de last van de familie verlichten en een baken van hoop bieden voor een toekomst die, ondanks alles, weer opgebouwd kan worden."

De beste vriendin van het 14-jarige slachtoffer was getuige van het drama, meldt de regionale omroep. "Haar weg naar herstel gaat moeilijk zijn en hulp is essentieel om haar te ondersteunen in deze donkere tijd", schrijft de oprichter van de crowdfundingsactie. Meer dan 3000 mensen hebben inmiddels geld gedoneerd.

Vlak bij de woning van de familie liggen inmiddels talloze bloemen, kaarsen en knuffels:

Ook bij het ziekenhuis en de huisartsenpraktijk van de omgekomen docent liggen bloemen. "Als ik aan Jurgen denk, dan denk ik aan een supergepassioneerde docent, iemand die met hart en ziel onderwijs gaf", zegt vicedecaan Maarten Frens van het Erasmus MC.

"Jurgen was iemand die niet alleen met zijn hoofd werkte, maar ook met zijn hart." Frens prijst de flair, humor en passie van de overleden docent en noemt hem een sleutelfiguur. "Jurgen deed er alles aan om van onze studenten goede artsen te maken. Eén ding is zeker: zonder Jurgen zal het nooit meer hetzelfde zijn."

Binnen het Erasmus MC overheerst de verslagenheid, staat in de verklaring. "Er zijn enorme emoties die nog lang na zullen dreunen", zegt het hoofd van de afdeling Huisartsgeneeskunde Patrick Bindels. "Dat is wat ik nu zie bij alle mensen. Dit is niet zomaar over."

Het is 50Plus vandaag niet gelukt een lijsttrekker te kiezen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ook het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst zijn niet vastgesteld. Het congres van de partij in Ede werd voortijdig beëindigd na hevige discussies over personen en procedures.

Op verzoek van voorzitter Jorien van den Herik verwijderde de politie kandidaat-lijsttrekker Gerard van Hooft vanochtend bij het begin van de bijeenkomst uit de zaal. Van Hooft en het bestuur van de partij liggen sinds enkele weken in de clinch. Het bestuur onder leiding van Van den Herik wil het Rotterdamse gemeenteraadslid Ellen Verkoelen als lijsttrekker, maar Van Hooft wierp zich op als tegenkandidaat.

Geroyeerd, maar royement teruggedraaid

Van Hooft is onlangs door het bestuur tot twee keer toe geroyeerd als lid. Het eerste royement werd teruggedraaid door de rechter, het tweede door een interne partijcommissie. Maar ook vanochtend was er ruzie over de vraag of Van Hooft aan het congres kon deelnemen. En er was ook discussie over het gebruik van volmachten. Een aantal medestanders van Van Hooft verweet Van den Herik "dictatoriaal gedrag".

Al langer ruzies

50Plus heeft al jaren te kampen met interne ruzies. De partij haalde bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 één zetel, maar al na iets meer dan een maand verliet Kamerlid Liane den Haan de partij. Zij ging als onafhankelijke fractie verder. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de peilingen van Ipsos/EenVandaag en I&O Research, staat 50Plus op 0 zetels.

Hoe het nu verdergaat met het lijsttrekkerschap van 50Plus is onduidelijk. De kandidatenlijsten voor de verkiezingen moeten op 9 oktober worden ingeleverd bij de Kiesraad.

België is sinds het begin deze maand in de greep van het misbruikschandaal in de Rooms-Katholieke Kerk. Geen nieuwe onthullingen over misbruik, maar expliciete persoonlijke getuigenissen van slachtoffers van het al veel langer bekende misbruikschandaal leiden tot afschuw, verdriet en grote woede. Het regent uitschrijvingen bij de kerk, de politiek schreeuwt om een parlementaire enquête en zelfs de financiering van de kerk staat ter discussie.

Bron van alle hervonden emoties is de documentaireserie Godvergeten van de publieke omroep VRT, die op indringende wijze schetst hoe gruwelijk het systematische misbruik is geweest. De serie geeft onder meer een gezicht aan de broers Jan en Staf die zonder dat ze het van elkaar wisten jarenlang werden misbruikt.

Dertien jaar geleden werd al veel duidelijk over de omvang van het misbruikschandaal in de kerk in België, maar het onderzoek naar de vele zedenmisdrijven stokte en is nog altijd niet afgerond. Veel priesters en paters zijn allang overleden en andere zaken zijn inmiddels verjaard. Toch is het misbruik weer gesprek van de dag in België.

Erkenning

Elke aflevering van Godvergeten trekt honderdduizenden kijkers en doet de woede weer verder groeien. Inmiddels zijn alle Vlaamse politieke partijen voor het instellen van een parlementaire onderzoekscommissie. Die moet onder meer duidelijkheid geven over bewijsmateriaal dat ooit in handen was van justitie, maar om op dit moment onduidelijke redenen weer is teruggegeven aan de kerk.

"De waarheid moet aan het licht komen", zei Open VLD-voorzitter Tom Ongena eerder deze week. Hij wil dat de slachtoffers erkenning krijgen en dat er maatregelen worden genomen om herhaling te voorkomen. "We mogen en zullen niet wegkijken", zei ook CD&V-voorzitter Sammy Mahdi. Minister van Justitie Van Quickenborne wil dat de kerk geestelijken die schuldig zijn aan misbruik van de loonlijst haalt.

Een onbekend aantal Vlamingen heeft zich na het zien van de serie ook laten "ontdopen" zoals dat heet. Hoewel het terugdraaien van het eerste sacrament volgens de kerk niet kan, laten mensen zich wel schrappen uit het doopregister. Overigens moet de kerk zich inmiddels ook verantwoorden bij de privacywaakhond GBA, meldt de VRT, omdat duidelijk is geworden dat de namen en gegevens van ontdoopten niet verwijderd worden.

'Nonkel Roger'

Mikpunt van veel van de kritiek is de ooit populaire oud-bisschop van Brugge, Roger Vangheluwe, van wie in 2010 aan het licht kwam dat hij zijn minderjarige neefje heeft misbruikt, maar over wie het Vaticaan al jaren zwijgt. Juist zijn neefje Mark vertelt in de serie aangrijpend over het misbruik van zijn vijfde tot zijn achttiende door zijn 'nonkel Roger', en zegt met brekende stem dat hij "de schijnheiligheid gewoon moe was" van zijn oom.

Sinds de documentaire is uitgezonden, roept onder meer de Antwerpse bisschop Johan Bonny zijn collega Vangheluwe op om zich uit zijn titel van bisschop en priester te laten ontheffen. Dat zou de paus moeten doen. Gisteren werd bekend dat de in ongenade gevallen oud-bisschop van Brugge een brief naar de paus heeft gestuurd, al is de inhoud daarvan nog niet bekend, meldt de VRT.

De Antwerpse bisschop geeft tegenover de VRT te kennen dat hij hoopt dat de brief gevolgen heeft. "We hopen dat hij vraagt om ontslag en dat Rome op korte termijn de zaak aanpakt. Wij sturen volgende week vanuit de bisschoppen zelf een brief naar Rome." Volgens Bonny heeft Vangheluwe, die tegenwoordig in een abdij in Frankrijk verblijft, de serie niet gezien, maar is hij wel op de hoogte van alle commotie. Hij zou "een gebroken mens" zijn.

Kerk en staat

Ondertussen laait ook de discussie op over de financiering van de kerk, en dan met name over de vervlechting van kerk en staat die in die geldstromen is te zien. Zo draait de federale overheid bij wet op voor de lonen en pensioenen van priesters en komen de kosten voor het onderhoud van gebouwen in de praktijk vaak bij gemeenten en steden terecht.

Het totale bedrag dat de kerk van de Belgische overheid krijgt, is lastig te achterhalen, maar het overgrote deel van het budget voor levensbeschouwingen zou naar de katholieke kerk gaan. Politieke partijen suggereren in de nasleep van de serie om het mes te zetten in de subsidies voor de kerk, wat een grondwetswijziging zou vereisen. Of die er komt, is maar de vraag. Hoewel de discussie fel wordt gevoerd in Vlaanderen, leeft de kwestie veel minder in het Franstalige deel van het land.

ChristenUnie-lijsttrekker Mirjam Bikker wil "weg van het kille marktdenken" in overheid, kinderopvang en volkshuisvesting. Op het congres van haar partij in Zwolle zei ze ook af te willen van de "ik-tatuur waar je eigen geluk helemaal jouw verantwoordelijkheid is". Ze herhaalde haar eerdere pleidooi voor "zorgzame gemeenschappen".

Volgens Bikker komt inmiddels ook bij andere partijen "het besef dat rust in je bestaan een kern in het leven is". Ze benadrukte dat mensen van hun werk of van een uitkering moeten kunnen rondkomen en dat jongeren geen "bestaansangst" moeten hebben.

De lijsttrekker voegde eraan toe dat de ChristenUnie als kleinste coalitiepartner lang tegen de neoliberale stroom in heeft geroeid. "Nu de samenleving daarin vastloopt, keert de wal het schip."

Geen premierskandidaten

Bikker zei ook dat de val van het kabinet zeer heeft gedaan. "Maar we blijven bij onze principes. Als de VVD zelfverzonnen deadlines neerlegt, wijken we niet." Het kabinet kwam bijna drie maanden geleden ten val na onenigheid over het asielbeleid. De VVD en de ChristenUnie stonden daarbij tegenover elkaar.

De lijsttrekker benadrukte verder dat het in de verkiezingscampagne niet om premierskandidaten gaat: "Als bij de verkiezingen de stemmen zijn uitgebracht, zullen we wel eens kijken welke partijen aan zet zijn."

Bikker laat in het midden of haar partij weer wil meedoen aan een kabinet. Ze zei tegen de NOS dat voor de ChristenUnie de idealen belangrijker zijn dan de macht en dat na de verkiezingen duidelijk moet worden hoe die idealen het best kunnen worden verwezenlijkt. Ze zegt er niet op gebrand te zijn in een kabinet te komen. "Integendeel. Maar ik wil problemen oplossen en alle 150 zetels zijn daar verantwoordelijk voor."

Op het congres in Zwolle werd ook de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen definitief vastgesteld. Er veranderde niets in de volgorde. Een voorstel van leden om Kamerlid Stieneke van der Graaf hoger op de lijst te zetten, kreeg niet genoeg steun. Van der Graaf blijft op de negende plaats staan.

Stakersrellen, economische malaise, politiek gekonkel, een tanend imperium en een dreigende nucleaire apocalyps; genoeg redenen tot doemdenken in de jaren 80. Maar 's zondagavonds konden de Britten er even om lachen dankzij Spitting Image.

Het archief van de onbeschaamde tv-satire is nu opgenomen in de bibliotheek van de Cambridge Universiteit. Ter ere daarvan zijn op een tentoonstelling poppen, ontwerpen en fan- en haatbrieven te zien.

Spitting Image was een unieke loot aan de stamboom van Britse humor. In de hoogtijdagen van thatcherisme en reaganomics werd de actualiteit met karikaturale poppen op de hak genomen. Koefnoen gekruist met de Muppet Show. De Britse premier werd afgeschilderd als een haaibaai omringd door laffe jaknikkers, de Amerikaanse president werd een verstrooide oorlogshitser.

En passant werd uiteraard nog even de koninklijke familie gefileerd, met koningin Elizabeth als huismoedertje in krulspelden, Charles die gretig wacht op haar dood en prins Philip die maar aanstootgevende onzin uitkraamt. Dat het programma het aandurfde zelfs de alom geliefde Queen-Mum neer te zetten als seniel drankorgel was ronduit schokkend voor veel Britten.

"We kregen letterlijk twee zakken post per week", vertelt producer John Lloyd bij de opening van de tentoonstelling. "En dat in een tijd dat je er nog moeite voor moest doen: een pen pakken, een postzegel op de envelop, uitzoeken wat ons adres was en dan naar de brievenbus."

"Het liep enorm uiteen", herinnert Lloyd zich de inhoud. "Dan las je dingen als 'ik ben al acht jaar werkeloos en wilde zelfmoord plegen, maar wachtte zondag af om nog een keer te lachen en nu kan ik er weer een week tegenaan', maar ook 'communistische klootzak, ik hoop dat je kanker krijgt en sterft'."

Duidelijk was in ieder geval dat wie niet had gekeken maandagochtend met de mond vol tanden stond op werk of school. De serie, die liep tussen 1984 en 1996, trok op zijn hoogtepunt wekelijks 15 miljoen kijkers. Spitting Image won twee keer een Emmy, de hoogste internationale televisieprijs. Een poging de show terug te brengen met Boris Johnson, Greta Thunberg en Donald Trump strandde vorig jaar na twee seizoenen.

Buckingham zwijgt

Beroemdheden hadden een haat-liefdeverhouding met het programma. Een persiflage kon aan je blijven plakken. Zo vonden de makers John Major zo kleurloos dat ze voor hem een volledig grijze pop gebruikten en hem een voorliefde voor doperwtjes gaven.

Aan de andere kant: als je niet voorbijkwam betekende het dat je eigenlijk niks voorstelde. "Kabinetsleden die er niet in zaten, wilden dat wel graag. Het was een erkenning", verklapte staatssecretaris Edwina Currie, die sportief genoeg haar eigen mombakkes kocht toen het programma afliep.

De koninklijke familie had officieel geen mening over de parodie, blijkt op de tentoonstelling. "Voor zover bekend heeft geen van de leden van het Koninklijk Huis het programma ooit gezien en daarom kunnen we er geen commentaar op geven", schreef Buckingham Palace op de vraag of een van de hoogheden wilde bijdragen aan een Spitting Image-boek.

Een leugen, onthulde prinses Diana later aan komiek Stephen Fry. "Ze hebben er een bloedhekel aan, maar ik ben er gek op", antwoordde de ex-vrouw van Charles toen ze zich naar huis haastte om de show te zien.

Traditie van satire

De universiteit vindt het archief uitstekend bij de prestigieuze bibliotheek passen. Niet alleen studeerden geestelijk vaders Peter Fluck en Roger Law aan de Cambridge School of Art, het materiaal sluit ook naadloos aan op de bestaande collectie satirische werken uit de 18e, 19e, en 20e eeuw. Bovendien huist Cambridge het archief van Margaret Thatcher, het eeuwige doelwit van de show.

John Lloyd vult nog aan dat het programma ook een plekje verdient vanwege de maatschappelijke impact. "Een hele generatie kinderen kon tien leden van het kabinet en vier uit de oppositie opnoemen. Zou jou dat vandaag de dag nog lukken?"

In Egypte gaat vandaag een verbod in op het dragen van een nikab op school. Een nikab is een sluier die het hele gezicht bedekt behalve de ogen. Studenten en scholieren mogen nog wel een hoofddoek dragen.

De nieuwe regel gaat in op de eerste dag van het academische jaar. Scholen beginnen in Egypte op zaterdag. In een verklaring van het ministerie van Onderwijs staat dat vrouwelijke studenten en scholieren de keuze hebben hun haar te bedekken "op basis van haar persoonlijke voorkeur, zonder druk van buitenaf". In de verklaring staat ook dat ouders op de hoogte moeten zijn van hun dochters keuze.

"Het is de rol van leraren om leerlingen voor te bereiden op deze verandering", zegt de minister. "Daarbij moeten zij rekening houden met de leeftijd en psychologische staat van de leerling."

Journalist Joost Scheffers in Egypte vertelt in het NOS Radio 1 Journaal dat de regel onderdeel is van een pakket aan maatregelen om de kwaliteit van het Egyptische onderwijs te verbeteren. "Zo wordt het onder meer verboden om smartphones te gebruiken op het schoolplein en mag er niet meer worden gerookt op school."

Contact met leerling

Een argument voor het nikabverbod is dat docenten leerlingen moeten kunnen aankijken om contact te maken, legt Scheffers uit. Hoewel de ogen niet bedekt zijn, maakt een nikab dat contact lastig. "Daarnaast is met het dragen van een nikab identificatie vrijwel onmogelijk. Dat maakt examens best fraudegevoelig."

De maatregel is ook politiek, zegt Scheffers. "President Sisi wil het ultraconservatieve islamisme aanpakken. Nadat hij aan de macht was gekomen heeft hij de Moslimbroederschap, een conservatieve islamitische beweging, met een militaire coup afgezet. Sindsdien probeert hij alles wat in zijn ogen te conservatief is naar zijn hand te zetten."

'Schending grondwet'

In Egypte wordt verschillend gereageerd op de maatregel. Mensenrechtengroepen zeggen dat de Egyptische grondwet religieuze vrijheid beschermt en dat een nikabverbod op school een schending is van burgerlijke vrijheden. De Nationale Vrouwenraad heeft gezegd het niet eens te zijn met de beslissing omdat het de keuzevrijheid van vrouwen inperkt.

Bovendien vrezen tegenstanders dat de maatregel ertoe zal leiden dat sommige meisjes niet meer naar school gaan of worden overgeplaatst naar een meisjesschool.

Toch zijn ook veel mensen het wel eens met de regel, zegt Scheffers. "Zij vinden de nikab niet meer van deze tijd en zouden het kledingstuk het liefst helemaal uit het straatbeeld zien verdwijnen."

Scheffers verwacht dat de nieuwe regel vandaag en de komende tijd voor veel reuring zal zorgen op scholen. "Zeker op het platteland heb je ontzettend conservatieve schoolhoofden. Het zal de vraag worden of zij inderdaad meisjes naar huis gaan sturen, of de nikab stiekem toch toelaten in het klaslokaal."

Verbod in Frankrijk

Vorige maand kondigde Frankrijk een verbod aan op het dragen van de abaya, een los vallend gewaad tot de grond met lange mouwen. Volgens de Franse minister van Onderwijs schendt het gewaad de strikte seculiere regels op school. Het dragen van een hoofddoek is al jaren verboden in Franse klaslokalen.

Op de eerste schooldag begin deze maand werden tientallen meisjes die een abaya droegen naar huis gestuurd.

In het noorden van Mali rukken gewapende groeperingen op sinds de duizenden westerse militairen het land hebben verlaten. De militaire junta in het West-Afrikaanse land blijkt niet zelf in staat om de achtergelaten legerposten te bemannen en de bevolking te beschermen tegen het geweld van militanten.

Deze maand is het aantal aanvallen door militanten in het noorden van Mali verdubbeld. Hierdoor kwamen zeker 150 mensen om het leven. De omgeving van de historische stad Timboektoe is al weken onveilig en de stad is door jihadisten van de buitenwereld afgesloten.

Vorige maand vertrokken de Franse strijdkrachten, die bijna tien jaar lang met zo'n 3000 militairen het Malinese leger ondersteunden in de strijd tegen het jihadisme. Ook de VN-vredesmissie, die op het hoogtepunt 16.000 mensen telde, is aan het afbouwen. Een deel is al vertrokken, de rest zal de komende maanden volgen.

De junta maakte deze zomer plotseling bekend dat de missies niet verlengd werden. "Mali wilde de Fransen weghebben, daardoor valt er nu een factor weg. Gewapende groepen weten nu meer ruimte te creëren voor zichzelf", ziet Mirjam de Bruijn, hoogleraar afrikanistiek aan de Universiteit Leiden en Mali-deskundige.

Rebellen en jihadistische groepen

Het regime, dat in 2021 via een staatsgreep aan de macht kwam, beloofde zelf harder op te treden tegen jihadisten. De Fransen waren jaren geleden door de regering gevraagd om hulp. Nu moest er een einde komen aan de bemoeienis van de voormalig kolonisator, vond de junta.

Mali is in het noorden een lappendeken van verschillende groeperingen. Meerdere rebellengroepen van Toearegs, een berbers nomadenvolk, willen een onafhankelijke staat stichten. In de grensgebieden strijden lokale facties van IS en al-Qaida. Ook zijn kleinere groepen actief die zich voornamelijk verdedigen tegen geweld.

De groepen trokken voorheen niet met elkaar op, maar dat lijkt nu te veranderen. "De Toearegs en de jihadisten van JNIM opereerden nooit samen, omdat ze andere doelen hadden. Nu lijken ze de strijdbijl te begraven en de krachten te bundelen", zegt De Bruijn.

Dit kan grote gevolgen hebben voor de toch al fragiele politieke situatie in het land. "Ze staan nog niet voor de deur in de hoofdstad Bamako, maar als ze onder één vlag gaan vechten, is zo'n scenario wel mogelijk", zegt de hoogleraar. De hoofdstad is nog zo'n duizend kilometer verwijderd van de plekken waar nu gestreden wordt.

De Sahel is de afgelopen jaren het epicentrum geworden van terrorisme. Vorig jaar viel 43 procent van de terreurdoden wereldwijd in deze regio. Mali en Burkina Faso voeren de lijst aan, met samen ruim 2100 burgerdoden, blijkt uit cijfers.

Volgens de Malinese junta trad de vorige regering veel te zachtzinnig op tegen jihadisten. De junta keerde zich tegen de voormalige kolonisator Frankrijk en zette de deur open voor het Russische Wagnerhuurlingenleger. Dat leidt tot nog meer geweld. Bij een massaslachting in het dorpje Moura werden vorig jaar zeker vijfhonderd mensen gedood.

Ook met de inzet van Wagner is de junta niet in staat om gewapende groepen terug te dringen. De verliezen van het leger leiden tot grote onrust onder de bevolking, zegt De Bruijn, die vorige maand het land nog bezocht. Dat ziet ook Méryl Demuynck, onderzoeker bij het International Centre for Counter-Terrorism. "De bevolking is de voortdurende conflicten zat. Het geweld zorgt voor een diepe onvrede."

Laatste bondgenoot

Westerse troepen worden ook in buurlanden weggestuurd. Frankrijk haalt nu ook alle militairen weg uit Niger, omdat zij werden tegengewerkt door de junta. In juli werd de Nigerese president, die warme banden onderhield met Frankrijk, afgezet.

Het past in de trend van staatsgrepen: in drie jaar tijd werden negen coups gepleegd in West-Afrika. Anti-Franse sentimenten spelen daarin een grote rol. "Niger was een van de laatste bondgenoten van het Westen", zegt Demuynck. "De kans is groot dat het scenario van Mali zich nu in Niger zal herhalen."

Correspondent Saskia Houttuin reisde vorig jaar naar Mali en zag hoe groot de invloed van Rusland op het land is:

De A27 tussen Bilthoven en Hilversum was vandaag vanwege een dodelijke aanrijding urenlang afgesloten. Inmiddels is de weg weer vrijgegeven.

Het ongeluk gebeurde rond 06.30 uur vlak voor afslag Hilversum. Een auto botste door nog onbekende oorzaak met een vrachtwagen. De bestuurder van de auto kwam daardoor om het leven.

De chauffeur van de vrachtwagen heeft een verklaring afgelegd op het politiebureau, meldt RTV Utrecht. De politie deed ter plekke onderzoek naar het ongeval.

Het verkeer tussen Bilthoven en Hilversum werd omgeleid via de A28 en A1.

Een van de achttien medeverdachten van oud-president Trump in het proces over verkiezingsmanipulatie in Georgia, pleit schuldig aan meerdere aanklachten in die zaak. Trump-aanhanger Scott Hall heeft een schikking getroffen met het Openbaar Ministerie, die inhoudt dat hij zich neerlegt bij een proeftijd van vijf jaar en een boete, maar in ruil daarvoor wel getuigt tegen zijn medeverdachten. Vooral dat laatste is van belang.

Hall is een van de negentien beklaagden in de omvangrijke samenzweringszaak in de staat Georgia, waarin naast Hall en Trump ook onder meer Trumps advocaat Rudy Giuliani en oud-stafchef Mark Meadows zijn aangeklaagd. Het OM in Georgia wil met die zaak aantonen dat er sprake was van een criminele samenzwering om de verkiezingsuitslag in de staat ongeldig te laten verklaren, ook al wisten betrokkenen dat er geen fraude was gepleegd.

De 59-jarige Hall heeft verklaard schuldig te zijn aan vijf aanklachten in de zaak, waarin hij ervan wordt beschuldigd dat hij onrechtmatig toegang heeft verkregen tot apparatuur en gegevens van een verkiezingsbureau in Georgia. Hij zou samen met andere Trumpaanhangers op zoek zijn geweest naar bewijs van verkiezingsfraude, maar door onrechtmatig toegang te verkrijgen tot de stemsystemen overtrad hij zelf de wet.

Kleine speler, belangrijke getuigenis

De voorheen totaal onbekende Republikein is een kleine speler in het grote samenzweringsproces, maar de schikking die hij nu heeft getroffen in ruil voor een relatief lage straf is van grote betekenis. Onderdeel van de schikking is dat Hall moet getuigen in de zaak, waardoor hij een belangrijke bron kan zijn van belastende informatie tegen zijn medeverdachten. Dat maakt zijn getuigenis dus eigenlijk veel belangrijker dan zijn veroordeling.

Met name voor Trumps advocaat Sidney Powell kan de schikking met Hall slecht nieuws zijn. Powell, die destijds veel ongefundeerde theorieën over kiesfraude verspreidde, wordt ervan beschuldigd dat ze nauw betrokken was bij de onrechtmatige toegang van Hall tot de apparatuur en gegevens. Als Hall nu tegen haar getuigt, verhoogt dat de druk op haar om ook informatie vrij te geven die belastend kan zijn voor andere medeverdachten.

Scott Hall is de eerste verdachte die bereid is om te praten over de andere aangeklaagden. Dat hij daartoe bereid is, wordt door sommige deskundigen uitgelegd als "het eerste dominosteentje dat valt", zoals bijvoorbeeld oud-aanklager Barb McQuade, tegenwoordig hoogleraar in Michigan, het omschrijft. Daarmee suggereert ze dat na Hall meerdere verdachten belastende verklaringen over elkaar zullen gaan afleggen.

'Heksenjacht'

Oud-president Trump en de rest van de verdachten houden vooralsnog vol dat ze onschuldig zijn. Trump spreekt zelf van een politiek proces en een heksenjacht. Ondertussen maakt het OM in Georgia zich op voor ten minste twee zittingen in het proces. Een van die zaken dient op 23 oktober, daarin staat onder anderen Sidney Powell terecht.

In tientallen gemeenten is het de afgelopen jaren een stuk makkelijker geworden om samen met familieleden in een huis of op een kavel te gaan wonen. Inwoners kunnen bijvoorbeeld zogeheten 'premantelzorgwoningen' bouwen, blijkt uit een rondgang van de NOS.

Op dit moment kan je zonder vergunning al een mantelzorgwoning bouwen, zodat een vriend of familielid van dichtbij intensieve zorg kan verlenen. Veel gemeenten vragen daarvoor wel een medische verklaring, die aantoont dat de mantelzorg echt nodig is.

Zeker 42 gemeenten gaan een stap verder door ook de bouw van premantelzorgwoningen toe te staan. Die zijn bedoeld voor mensen die in de toekomst verwachten dat ze mantelzorg nodig hebben, bijvoorbeeld over tien jaar.

Voor de premantelzorgwoning is juist wel een vergunning nodig en geen medische verklaring. Gemeenten stellen voor die vergunning bepaalde eisen: zo moet iemand vaak de AOW-leeftijd hebben bereikt of in een gesprek met de gemeente aannemelijk kunnen maken dat er op termijn mantelzorg nodig is.

Druppel op gloeiende plaat

In veel gemeenten staat de premantelzorgwoning nog in de kinderschoenen: er zijn tot nu toe niet of nauwelijks vergunningen verleend. In de gemeente Peel en Maas is het relatief populair: daar zijn inmiddels dertig vergunningen uitgegeven.

"We zijn een plattelandsgemeente, met grote huizen en grote kavels, dus daarom is dit een makkelijke route", zegt wethouder Rob Wanten. "Het is altijd nog maar een druppel op een gloeiende plaat. Maar we hebben alle creativiteit nodig om überhaupt iets te doen aan die moeilijke woningmarkt."

Dankzij die vergunning van de gemeente Peel en Maas woont Joke Kremers nu in een chalet in de tuin van haar dochter:

Gemeenten staan niet alleen vaker de vergunningen voor premantelzorgwoningen toe, ook woning- of kavelsplitsing is op steeds meer plekken een optie. Uit onderzoek van Platform 31, een onafhankelijke kenniscentrum voor stedelijke ontwikkeling, blijkt dat zeker dertig gemeenten bezig zijn om ook daar soepeler mee om te gaan.

De gemeente Leudal staat bijvoorbeeld geen premantelzorgwoningen toe, maar wel weer woning- en kavelsplitsing. "Als iemand een aparte premantelzorgwoning wil, kan dat ook door de kavel te splitsen", zegt wethouder Robert Martens van Leudal, waar tot nu toe tien aanvragen voor een vergunning zijn binnengekomen.

Spannende stap

De versoepelingen zijn een spannende stap voor gemeenten, omdat de bestemmingsplannen eigenlijk geen bouw van een tweede woning in de achtertuin toestaan. Ook een aanbouw maken om iemand zelfstandig in te laten wonen, mag op veel plekken niet.

Door iets af te wijken van de regels, slaan ze wel twee vliegen in een klap: ze geven ouderen de mogelijkheid om langer thuis te blijven wonen, zoals het ministerie van Volksgezondheid graag ziet. Daarnaast helpt het, al is het een klein beetje, tegen de woningnood.

Speculatie voorkomen

Risico van de versoepeling is dat huizenbezitters via deze route proberen om hun huis en grond voor meer geld te verkopen. Daarom wil Peel en Maas, dat ook woning- en kavelsplitsing toestaat, goed zicht houden op wie de nieuwe inwoners van de gemeente worden.

"Bij de aanvraag moet je wel aannemelijk maken dat je een woning erop plaatst en wie erin gaat wonen", zegt Wanten. "Om speculatie voorkomen."

"Het beschermen van de woonomgeving, dus de ruimte en groen, vinden wij belangrijk. Dat draagt ook bij aan de charme van onze dorpen", zegt Martens van de gemeente Leudal.

Chalet naar Spanje

Bij de premantelzorgwoningen is dat een mindere zorg: net als de mantelzorgwoningen moeten die weer worden weggehaald als de mantelzorg niet meer gegeven wordt. Daar heeft de familie Kremers al een plan voor.

"Als mijn moeder komt te overlijden, willen we kijken of we het chalet naar Spanje kunnen verplaatsen, om er een vakantiewoning van te maken", redeneert Nathalja Kremers hardop.

In Australië is een visser om het leven gekomen door een botsing met een walvis. De 61-jarige man sloeg overboord door de deining die het dier veroorzaakte toen het aan de oppervlakte kwam. Ook een andere opvarende belandde in het water, maar die man van 53 overleefde het ongeluk.

De mannen waren in de vroege ochtend Botany Bay bij Sydney op gegaan om te vissen. Hun boot werd rond 06.00 uur leeg aangetroffen door een passerend schip.

De mannen bleken toen al zo'n 45 minuten in het water te liggen. Volgens de politie had de overlevende er alles aan gedaan om zijn bewusteloze mededrenkeling bij zich te houden, maar mocht hulp niet meer baten.

De politie spreekt van een bizar ongeluk. "Deze mannen wilden zich vanochtend wat vermaken door te vissen en dat is uitgelopen op een tragedie", zei een woordvoerder.

Walvissentrek

Het is niet precies duidelijk wat voor soort walvis de boot heeft geraakt. In Australische wateren komen dertig verschillende soorten voor, waarvan er tien een aanzienlijke grootte hebben.

Hoewel dodelijke ongelukken met walvissen maar weinig voorkomen, zegt een deskundige dat de walvissentrek langs Sydney dit jaar opvallend groot is. Hij waarschuwt daarom voldoende afstand te houden.

"De walvissen willen niemand kwaad doen, maar ongelukken gebeuren", redeneert hij. Daarom wordt een afstand van 100 meter aangeraden bij volwassen dieren en het drievoudige als er een kalf meezwemt.

Goedemorgen! Verschillende politieke partijen hebben vandaag verkiezingscongressen en algemene ledenvergaderingen. Hier bespreken de leden van de partijen de aankomende verkiezingen op 22 november. En bij de blokkade van de A12 krijgt Extinction Rebellion mogelijk steun van Duitse medestanders.

Eerst het weer: vandaag wisselen zonnige momenten en stapelwolken elkaar af. Bij een hooguit matige zuidwestenwind wordt het 18 tot maximaal 20 graden. De komende dagen blijft het rustig en overwegend droog herfstweer. Het blijft warm met maxima tussen 19 en 25 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En bekijk hier waar aan het spoor gewerkt wordt.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Renée Soutendijk heeft het Gouden Kalf gewonnen voor beste hoofdrol in een speelfilm voor haar rol in Sweet Dreams. De film won ook de belangrijkste prijs: het Gouden Kalf voor beste film. De film, waarmee dit jaar het Nederlands Film Festival werd geopend, evenaarde met zes prijzen het recordaantal van Brimstone uit 2017.

De satirische film Sweet Dreams vertelt het verhaal van de familie van een Nederlandse suikerfabrikant op een afgelegen Indonesisch eiland in de nadagen van het koloniale tijdperk.

Het is de tweede keer dat de 66-jarige Soutendijk de prestigieuze filmprijs mee naar huis mag nemen. In 1985 won ze de Gouden Kalf als oeuvreprijs.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Op honderden plekken in het land worden schapen dood aangetroffen door blauwtong. Een oplossing voor het virus is er nog niet. Deze schapenfokker in Oosterwolde (Gelderland) is al achttien schapen verloren.

Mooi weekend!

Vanochtend krijgen 21 nieuwe kardinalen op het Sint-Pietersplein uit handen van paus Franciscus een rode kardinaalshoed en een nieuwe ring. Met de benoemingen oefent Franciscus invloed uit op wie de volgende paus zal zijn. Achttien van de nieuwe kardinalen zijn jonger dan 80 jaar en hebben stemrecht bij het volgende conclaaf, de 'pausverkiezing'. Voor drie 80-plussers is de kardinaalstitel een beloning voor vele jaren van trouwe dienst.

Een aantal van de nieuwe benoemingen ligt voor de hand, want die hoort bij de functie die de nieuwe kardinalen bekleden binnen de Curie, het bestuursapparaat van de Kerk. Ze staan aan het hoofd van belangrijke afdelingen (dicasteries genaamd), zoals de Amerikaan Robert Francis Prevost die over de bisschoppen gaat en de Argentijn Victor Manuel Fernández. Hij houdt zich bezig met de geloofsleer.

Maar Franciscus zet ook kardinalen neer op onverwachte plekken. Zoals in Jeruzalem, waar het hoofd van de rooms-katholieken, de Italiaan Pierbattista Pizzaballa, nu de rode bonnet ontvangt. Een kardinaal in het Heilige Land, waar vele christelijke kerkgemeenschappen samenleven, is bijzonder en vol symbolische waarde.

En dan zijn er de Verenigde Staten, waar de pauselijke ambassadeur Christophe Pierre beloond wordt voor zijn inspanningen om de vaak zeer conservatieve Amerikaanse bisschoppen achter het beleid van de paus te krijgen. Zonder veel succes overigens. Met zijn nieuwe kardinaalstitel zal zijn gezag misschien toenemen.

Aantal kardinalen moet op peil blijven

De belangrijkste taak van een kardinaal van de Rooms-Katholieke Kerk is het kiezen van een nieuwe paus. Hij kan natuurlijk ook zelf gekozen worden tijdens de stemrondes van het conclaaf in de fraai versierde Sixtijnse Kapel. Paus Paulus VI (1963-1978) bepaalde dat het aantal kardinalen tijdens de pauskeuze rond de 120 moet liggen.

Kardinaal word je over het algemeen na een lange kerkelijke loopbaan. De meeste kardinalen zijn dan ook niet de jongsten. Hun stemrecht bij een conclaaf vervalt op hun tachtigste verjaardag. Af en toe overlijdt er ook iemand die die leeftijd nog niet bereikt heeft. Vandaar dat pausen met enige regelmaat nieuwe kardinalen benoemen ("creëren" is de officiële term), om ervoor te zorgen dat het aantal kieskardinalen op peil blijft.

De omwenteling van Franciscus

Het is vandaag de negende keer sinds zijn verkiezing in 2013 dat paus Franciscus de groep kardinalen ververst. Met zijn creaties heeft hij het kiescollege dat zijn opvolger moet bepalen op een revolutionaire manier gewijzigd. Vroeger voerden de Europeanen de boventoon en waren de Italiaanse kardinalen zelfs oververtegenwoordigd. Bij het conclaaf van 2013 waren van de 115 kardinalen die meestemden maar liefst 28 Italianen.

Helemaal vreemd is dat trouwens niet. Tot de verkiezing van de Poolse paus Johannes Paulus II in 1978 waren alle pausen sinds 1523 Italianen. Ook werd het bestuursapparaat in Rome grotendeels door Italianen bemand. Daarnaast was het gebruikelijk dat aartsbisschoppen van belangrijke Italiaanse steden automatisch kardinaal werden.

Franciscus heeft daar een einde aan gemaakt en het aantal Italiaanse kardinalen drastisch naar beneden gebracht. Hij kiest ervoor om kardinalen te geven aan landen in de periferie van de wereld. Op plaatsen waar maar weinig katholieken zijn of waar katholieken het niet gemakkelijk hebben. Denk aan Tonga, Haïti en Papua-Nieuw-Guinea. Vandaag krijgen landen als Zuid-Afrika, Zuid-Soedan, Tanzania, Maleisië en Hongkong (China) een kardinaal.

Tegen zijn gewoonte in heeft de paus dit keer besloten om toch ook een aantal Europeanen (maar weinig Italianen) de kardinaalstitel te verlenen, uit landen als Frankrijk, Portugal, Polen en Zwitserland en Spanje. Europa blijft daarmee een zeker gewicht houden binnen het college, maar veel minder dan bij eerdere conclaven.

Behalve hun afkomst uit verre delen van de wereld hebben veel van de kardinalen uit Franciscus' koker ook hun herderlijke inslag gemeen. Franciscus wil een open Kerk die de wereld in gaat om mensen te helpen en nader tot elkaar te brengen. Een Kerk als veldhospitaal waar iedereen een plek kan vinden en waar barmhartigheid zwaarder weegt dan regels en dogma's. Doctrinaire scherpslijpers, die het goed deden bij zijn voorganger Benedictus XVI, krijgen bij hem weinig kans.

Wachten op het moment

Na vandaag kan de club van kieskardinalen weer even voort. Vanaf morgen zijn het er 136, onder wie een aantal zestigers en zelfs vijftigers. De allerjongste, kardinaal Giorgio Marengo van Mongolië, is maar 49.

99 kieskardinalen komen uit de hoed van Franciscus en daarmee hebben de kardinalen die door hem gecreëerd zijn de magische grens van twee derde van het totaal ruim overschreden. Magisch, want volgens de regels moet een paus met een tweederdemeerderheid gekozen worden.

Natuurlijk kan Franciscus zijn opvolger niet zelf aanwijzen, maar hij heeft er wel veel aan gedaan om de groep mannen die zijn opvolger zullen kiezen naar zijn inzicht samen te stellen. Velen van hen staan achter zijn visie en zullen die vermoedelijk willen voortzetten.

Of dat volgende conclaaf snel zal komen, hangt van Franciscus af. Sinds Benedictus XVI weten we dat een paus niet in het harnas hoeft te sterven, maar kan besluiten om af te treden. Het is onduidelijk of Franciscus dat zou willen. Maar hoe het ook zij, het kiescollege lijkt er klaar voor.

De Amerikaanse regering heeft er bij Servië op aangedrongen zich terug te trekken uit het grensgebied met Kosovo. Het Witte Huis zegt een "grote militaire inzet" langs de grens te zien met zwaar wapentuig. Minister van Buitenlandse Zaken Blinken heeft hierover contact gehad met de president van Servië.

Volgens de VS is er in het zuiden van Servië een "ongekende hoeveelheid" geavanceerde Servische artillerie en tanks in stelling gebracht. John Kirby van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad zegt dat dit soort wapentuig niet alleen een dreiging is voor de Kosovaren, maar ook voor de militairen die de NAVO daar heeft zitten.

'Zorgelijke situatie'

In een toespraak beschreef Kirby de situatie als zorgelijk. "We roepen Servië op om die troepen van de grens terug te trekken."

De NAVO stuurt als reactie opnieuw extra troepen naar Kosovo. Groot-Brittannië heeft militairen naar het gebied gestuurd om zich daar bij de NAVO-vredeshandhavers te voegen.

De NAVO-landen zijn bezorgd over de toenemende spanningen. In een verklaring zegt een woordvoerder van de NAVO-vredesmissie dat de aanwezigheid in Noord-Kosovo wordt vergroot en dat het er zich actiever zal opstellen langs de grens met Servië.

Doden bij belegering klooster

De spanningen tussen de twee landen liepen vorige week zondag hoog op nadat een Kosovaarse politieagent en drie etnische Servische schutters omkwamen tijdens een belegering van een Servisch-Orthodox klooster in het dorp Banjska.

De Kosovaarse regering beschuldigde de Servische regering ervan het incident te steunen.

De Britse politie heeft een tweede verdachte aangehouden voor het omzagen van een van de beroemdste bomen van Groot-Brittannië: de Sycamore Gap Tree in Northumberland.

Donderdag ontdekten wandelaars dat de tweehonderd jaar oude esdoorn was omgezaagd. Kort erna werd een 16-jarige jongen aangehouden voor vernieling. Hij is voorlopig vrijgelaten.

De boom werd beroemd doordat die te zien was in een sleutelscène in Kevin Costners film Robin Hood: Prince of Thieves uit 1991. Sindsdien ging de esdoorn ook als 'Robin Hood Tree' door het leven en behoorde tot de meest gefotografeerde bomen van Groot-Brittannië.

De 60-jarige man die nu vastzit werd gisteravond gearresteerd. De politie van Northumberland zegt dat deze tweede arrestatie laat zien hoe serieus de zaak wordt genomen.

Ondanks de arrestaties is er nog veel onduidelijk over het motief van de vernieling. "Hoewel er opnieuw een arrestatie is verricht, bevindt dit onderzoek zich nog in de beginfase. Daarom willen we het publiek blijven vragen om met informatie te komen die kan helpen om de zaak op te lossen.

De BBC meldt dat er inmiddels forensisch onderzoek is verricht bij de boom. "In mijn 31 jaar sporenonderzoek, heb ik nooit onderzoek verricht naar een boom", zei een van de politiemensen.

In Leeuwarden is in een woning een explosief gevonden. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft het explosief veiliggesteld en meegenomen.

Uit voorzorg zijn een aantal omliggende woningen aan de Woudstraat ontruimd. Zodra de straat is vrijgegeven, mogen de bewoners weer terug.

Gisteravond kreeg de politie een melding dat er mogelijk een explosief in een woning lag. Nadat agenten een verdachte situatie hadden aangetroffen werden de woningen ontruimd en werd de EOD ingeschakeld. Die constateerde dat het inderdaad om een explosief ging.

In het huis waar het explosief lag, was niemand aanwezig. Er is niemand aangehouden. De politie doet onderzoek.