Pro-Palestijnse betogers eisen dat de Amsterdamse universiteiten hun banden met Israël verbreken en bezetten daarom meerdere dagen het terrein van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Halsema zegt dat het besluit om in te grijpen bij het protest pas werd genomen toen de demonstratie niet meer vreedzaam was.

De gemeenteraad is kritisch. Alle partijen hebben vragen over de afwegingen van de driehoek. De linkse partijen willen weten of het geweld dat de politie gebruikte niet buitensporig was. Rechtse partijen willen juist weten waarom de demonstratie zo uit de hand kon lopen.

Sympathisanten

Halsema benadrukt dat de demonstratie van maandag op de Roeterseilandcampus uit de hand liep toen groepen van buiten de universiteit zich aansloten bij het protest. "Zij leken uit te zijn op een confrontatie."

Korpschef Frank Paauw van de Amsterdamse politie zegt dat een deel van de demonstranten mogelijk uit de hoek van krakers of de antifascistische beweging komt. "Als je ziet hoe snel barricades op Roeterseiland en in het centrum werden opgebouwd, zal dat niet door onervaren studenten zijn gedaan."

De universiteit vroeg meerdere keren aan de betogers om te vertrekken. Dat gebeurde niet en de UvA gaf aan aangifte te willen doen. Uiteindelijk werd midden in de nacht ingegrepen door de politie.

Volgens Halsema had de situatie niet uit de hand hoeven lopen. "De klappen die vielen waren niet nodig geweest als mensen naar de politie hadden geluisterd, en gewoon waren vertrokken zoals de politie hen opdroeg."

Verschillende partijen in de raad willen weten hoe het kan dat ook vreedzame demonstranten klappen kregen. Daarover zegt Halsema: "Als mensen zien dat het uit de hand loopt, dan weten ze dat het naar kan worden."

Korpschef Paauw sluit zich daarbij aan. "Op zo'n moment kunnen we niet inschatten wie vreedzaam demonstreert en wie niet." Hij benadrukt verder dat het onmogelijk was om contact te krijgen met de demonstranten. "Daar leken afspraken over gemaakt." Een vreedzaam einde van de demonstratie was volgens hem onmogelijk.

Volgens Halsema is er veel schade. "Er is voor honderdduizenden euro's aan kunst stukgemaakt, er is allerlei huisraad op straat gesmeten." Ze vindt het verwonderlijk dat sommige partijen vinden dat ze dat toe moet staan, omdat de situatie in Gaza zo ernstig is.

'Er hoort geen politie op de campus'

In de zaal was veel publiek aanwezig en was de beveiliging flink opgeschroefd. Ook waren er agenten aanwezig. Buiten de Stopera hadden zich zo'n tweehonderd pro-Palestina demonstranten verzameld.

Het debat begon met enkele insprekers. Volgens hen was er sprake van politiegeweld en mag dat nooit ingezet worden tegen vreedzame demonstranten. Sophie Schwartz, ook wel bekend als zangeres Sophie Straat, voelde een "saamhorig gevoel van broederschap" bij de demonstraties van afgelopen week. "Totdat de politie ingreep."

Rébecca Franco, onderzoeker aan de UvA, zei met "huivering te hebben gekeken" naar de bulldozers, ME en politiehonden op de campus van de UvA. "Er hoort geen politie op de campus."

Studentenraad eist aftreden bestuur

De hoofdstad is al dagenlang het decor van grote pro-Palestijnse protesten rond de Universiteit van Amsterdam. Begin deze week hadden demonstranten tenten opgezet op de Roeterseilandcampus. Twee bruggetjes en de toegang naar de campus bij de Nieuwe Prinsengracht werden geblokkeerd met pallets en andere spullen. Tijdens de ontruiming daarvan was het onrustig op het Roeterseiland. Volgens de politie gebruikten demonstranten geweld.

Woensdag werd het Binnengasthuisterrein door de politie ontruimd nadat de UvA aangifte had gedaan, onder meer omdat er vernielingen waren aangericht in de gebouwen.

Volgens de burgemeester zal, net als anders, worden onderzocht of het geweld dat de politie gebruikte disproportioneel was.

De Studentenraad van de UvA eist vrijdagavond het aftreden van het bestuur van de universiteit. De raad veroordeelt "het politiegeweld dat is ingezet om protesten te onderdrukken". De raad schrijft ook dat het bestuur de veiligheid van studenten en medewerkers ernstig in gevaar heeft gebracht "door toevlucht te nemen tot geweld". Wel betreurt het studentenorgaan de vernielingen op de campus.

Die Kamer van Koophandel ondervraagt elk jaar een paar honderd grote Europese bedrijven over hun plannen met China. Dit jaar zegt 13 procent geen investeringen in de pijpleiding te hebben en ook niet van plan te zijn die te gaan doen in de toekomst. Dat percentage lag in de twaalf jaar dat de Kamer dit onderzoekt nog nooit zo hoog.

Geopolitiek

Ook het aandeel bedrijven dat nog wel geld wil steken in de Chinese markt ligt laag. Slechts 15 procent noemt China nu de topbestemming voor hun kapitaal. In de beste jaren wilde nog een op de drie bedrijven nergens liever geld investeren dan daar.

Met name ICT-bedrijven voelen steeds minder voor China. Ruim een vijfde geeft aan geen investeringsplannen meer te hebben als gevolg van geopolitieke spanningen, strengere regels voor databeveiliging en China's drang om meer zelfvoorzienend te worden op het gebied van technologie.

Daarnaast gaat het simpelweg niet zo goed met de Chinese economie. Anders dan verwacht trok de economie niet weer stevig aan na de coronapandemie. Die economische dip zien de bedrijven als de grootste uitdaging. Maar ook de geopolitieke spanning tussen de VS en China en meer regionale spanningen, die in het rapport niet expliciet benoemd worden, maken China minder aantrekkelijk.

Wie profiteert?

Een deel van de Europese bedrijven geeft zelfs aan al investeringen te verplaatsen. In plaats van een nieuwe fabriek of afdeling in China zet een bedrijf die dan op in een ander land.

Met name Zuidoost-Aziatische landen als Indonesië of Vietnam profiteren van de verschuiving. Maar ook een aanzienlijk deel van de bedrijven kiest voor Europa zelf als alternatieve bestemming voor het geld dat bestemd was voor China.

De beweging is overigens niet alleen iets Europees, volgens de ondervraagde bedrijven. Ruim een kwart ziet ook Chinese leveranciers en klanten hun investeringen verschuiven naar het buitenland.

Nederlandse investeringen

De Nederlandse investeringen is China waren al niet heel groot en namen eerder ook al af. Uit een studie van het Centraal Planbureau (CPB) bleek twee jaar geleden dat de waarde van die investeringen tussen 2015 en 2018 afnam van 16,1 miljard euro naar 12,7 miljard euro.

China stond daarmee op plaats 26 op het lijstje van meest populaire investeringsbestemmingen voor Nederlandse bedrijven.

Aanvankelijk kreeg de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) 9 meldingen van mensen die ziek waren geworden nadat ze in het dorp Koningsdag hadden gevierd. Zij kregen bijvoorbeeld diarree of moesten overgeven. Samen met GGD Rotterdam-Rijnmond begon de NVWA een onderzoek om te achterhalen hoe mensen besmet zijn geraakt.

Ruim 2300 mensen vulden een vragenlijst in over waar ze waren geweest en wat ze hadden gegeten en gedronken. Van de respondenten gaven 918 mensen aan dat ze maag- of darmklachten kregen na hun bezoek aan Koningsdag. Niemand werd ernstig ziek.

Besmet eten of water

Hoe de mensen ziek zijn geworden is nog niet bekend. De enige ziekteverwekker die tot nu toe bij "enkele personen" is aangetroffen is het norovirus, meldt GGD Rotterdam-Rijnmond.

Dat is een heel besmettelijk virus dat vooral via besmet eten of water verspreid wordt, of door direct contact met geïnfecteerde personen. De GGD wacht nog op meer onderzoeksresultaten.

Het ongeluk gebeurde op de Thorbeckelaan. Een ooggetuige zegt tegen Omroep West dat een moeder met haar drie kinderen op een zebrapad liep, waar ze werden geschept door een auto. "Het was echt een pittige aanrijding", zegt hij. Hij schat dat de kinderen tussen de 1 en 4 jaar oud waren.

Een woordvoerder van de politie bevestigt dat naast de drie slachtoffers ook een vrouw bij het ongeluk was betrokken. Hoe het met haar is en of zij gewond is geraakt, is niet bekend. Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren wordt nog onderzocht.

Er waren dit jaar incidenten op verschillende kermissen. Zo werd in Zaandam vorige maand iemand opgepakt voor inbraak en vernielingen op de kinderkermis en waren er problemen met jongeren op kermissen op het Malieveld in Den Haag, in de Reitdiephaven in Groningen en in Alphen aan den Rijn.

In Tilburg wordt op dit moment de budgetkermis gehouden, voor gezinnen die met flinke korting in de attracties mogen. De organisatie kwam dit jaar in de problemen omdat er na eerdere incidenten met jongeren meer beveiliging moest komen van de gemeente. Voorzitter Atze Lubach-Koers van de kermisbond BOVAK vraagt zich af hoe lang die korting nog gegeven kan worden door kermisexploitanten.

'Ongrijpbare groep'

Hij ziet de laatste tijd meer incidenten met jongeren op kermissen. "Het is een bijna ongrijpbare groep van ongeveer 12 tot 16 jaar, waar de politie helaas weinig middelen voor heeft om flink tegen op te treden", zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. "We zien ze vaak nog rondhangen nadat ze van het terrein zijn verwijderd."

Begin deze maand liep het uit de hand in Emmeloord, waar meer dan honderd jongeren doelbewust spullen van kermisexploitanten vernielden. Ook werd er met stenen en vuurwerk gegooid. Een groep hield zich tot diep in de nacht op bij de stand- en slaapplekken van de exploitanten. Daar werd getoeterd en lawaai gemaakt en exploitanten werden uitgescholden voor "kankerzigeuner". Mogelijk was een ruzie tussen een kermismedewerker en een bezoeker de aanleiding voor de ongeregeldheden.

"Zo'n grote groep levert een zeer onveilig gevoel op voor de exploitanten en hun gezinnen", zegt Lubach-Koers. De kermis in Emmeloord moest eerder sluiten, terwijl een flink deel van de omzet juist uit de avond moet komen. "Uiteindelijk legt de vergunningverlener de kosten voor extra beveiligers en hogere hekken weer bij ons en dat zien bezoekers terug in de entreeprijzen van attracties."

Ad Jongenelen van kermisbond NKB herkent de verhalen van Lubach-Koers. Naast de problemen met jonge herrieschoppers ziet hij ook uitdagingen in verscherpte milieuregels, mondige omwonenden en wantrouwende banken.

"Sommige gemeenten willen volgend jaar al met milieuzones vrachtwagens weren waarmee de attracties worden vervoerd. Dan moeten we voor tonnen elektrisch vervoer regelen en dan wegen de opbrengsten niet meer op tegen de kosten." Daarnaast zijn mensen volgens Jongenelen kritischer over hun woonomgeving en wordt er sneller bezwaar gemaakt tegen geluidsoverlast van een kermis voor de deur.

"En op kermissen krijgen we veel contante betalingen. Bij het afstorten van dat geld stoppen bankautomaten vaak na het zoveelste briefje van vijftig euro. Dan krijg je gelijk een stempel, moet je aantonen dat je legitieme handel bedrijft en bij sommige collega's wordt de zakelijke rekening geblokkeerd. Hoe ga je dan verder met je bedrijf?"

Pastoe, opgericht in 1913, had flinke schulden. Toen het bedrijf in februari bankroet ging hoopte het op een doorstart. Die kwam er met hulp van de Nederlandse designbedrijven Moooi en RSGA Design. "Het wordt voor een designbedrijf dat ambachtsproducten van kwaliteit levert steeds lastiger om zichzelf in de markt te zetten", zegt Titus Darley, oprichter van RSGA Design.

Flink prijskaartje

De prijskaartjes bij de uitverkoop van de voorraad in de voormalige fabriek van Pastoe in Houten liegen er soms niet om, ondanks de soms hoge kortingen. Verkoopprijzen van 1000 euro of meer maakten de iconische designmeubelen nooit bereikbaar voor Jan met de pet.

"Het is eigenlijk wel heel triest, hè?", zegt een oudere bezoeker een beetje verlegen voor ze haar slag slaat. Dat vinden ook twee jongere bezoekers bij het afrekenen van een tv-meubel. "Toch moesten we gaan kijken. We hebben heel lang in de rij gestaan. Maar het is het waard."

Als de laatst overgebleven klassieke Pastoe-meubels zijn verkocht, wil Darley de bekende oude collectie terugbrengen om uiteindelijk nieuwe ontwerpen te gaan maken. "Pastoe was altijd vooruitstrevend. Het was in de jaren 50, 60en 70 het meest internationale meubelmerk van Nederland. Vooruitstrevend word je door nieuwe dingen te doen en je niet te herhalen."

Tijdloos

Toch zullen de nog te maken nieuwe ontwerpen dicht bij de succesvolle basis van het merk uit de jaren 60 blijven. "De kracht van al deze ontwerpen is dat ze dertig tot veertig jaar oud zijn", wijst Darley naar de kasten en stoelen in de fabriek. "Maar door hun heldere belijning en materiaalkwaliteit zijn het tegelijk echt meubels die van generatie op generatie overgaan."

Het UWV weet wie de cv's heeft buitgemaakt, maar de identiteit van deze persoon is niet bekendgemaakt. Het gaat volgens de organisatie niet om een UWV-werknemer.

"Het is zeer kwalijk dat er vermoedelijk voor oneigenlijk gebruik op zulke grote schaal cv's zijn ingezien en mogelijk gedownload", zegt Judith Duveen, directeur Werkbedrijf bij UWV. "We hebben direct passende maatregelen genomen en gaan de betrokken mensen zo goed mogelijk informeren over de gevolgen van deze onwenselijke massale inzage en mogelijke download."

Mensen met uitkering en zonder uitkering kunnen werk.nl gebruiken om een baan te vinden. Zij kunnen hun cv op de website zetten, zodat toekomstige werkgevers dat kunnen inzien en opslaan. Zoals vaak bij cv's staan er allerlei persoonsgegevens in de documenten, zoals namen, contactgegevens en opleidingen.

"Het zijn erg rijke bronnen", zegt een woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens. "Als je die weer combineert met andere data kan je echt een uitgebreid profiel opbouwen met het oog op oplichten, bijvoorbeeld door heel gerichte phisingmailtjes."

Erg rijke bronnen

Dat persoonlijke en professionele gegevens via de site terechtkomen bij een potentiële werkgever is de bedoeling, maar het op grote schaal inzien en verzamelen van cv's natuurlijk niet. "Dit gaat in tegen de gebruiksvoorwaarden", schrijft de uitkeringsinstantie. "Daarom beschouwt UWV dit als een actie tot vermoedelijk gebruik voor oneigenlijke doelen."

Het is niet voor het eerst dat iemand de database van werk.nl plundert. In 2019 werden al eens 117.000 cv's gedownload. Na afloop daarvan installeerde het UWV monitoringssoftware om in de gaten te houden of dit vaker gebeurt. Het geval van zaterdag werd hierdoor opgespoord.

De mijn werd dinsdag ontdekt bij werkzaamheden op de bodem van het water voor de Piet Heinkade. De scheepvaart werd stilgelegd en sluizen konden tijdelijk niet worden gebruikt vanwege de vondst.

De zeemijn is vanochtend uit het water gehaald en achterop een duikvaartuig van de marine geladen.

Bij de vernietiging van de mijn kwam het zeewater tientallen meters omhoog:

De lading van de mijn was te groot om op land te vernietigen. Er zat geen ontsteking in, daarom is de mijn de afgelopen dagen in het water blijven liggen.

De zeemijn bevatte 726 kilo aan chemische springstof en behoort het tot de zwaarste categorie zeemijnen, meldt defensie. "Deze dropten Duitsers in de oorlog onder meer uit vliegtuigen."

Volgens defensie komt het nog geregeld voor dat er explosieven uit de Tweede Wereldoorlog worden gevonden. "Maar een explosief van deze omvang wordt niet al te vaak aangetroffen, zeker niet op deze locatie."

Het zijn niet de minste AI's die dit gedrag laten zien. Cicero van Meta, het moederbedrijf van Facebook, gedraagt zich misleidend en oneerlijk tijdens het spelen van een spelletje Diplomacy. Dit terwijl de makers de AI hadden opgedragen om "in grote lijnen eerlijk en behulpzaam" te zijn, en nooit "doelbewust achterbaks". Ook AlphaStar van het door Google overgenomen DeepMind liet dergelijk gedrag zien.

Dit soort gedrag ontstaat waarschijnlijk als misleiding de beste manier is voor een AI-systeem om goed te presteren bij een training, denken de onderzoekers: gebruikers om de tuin leiden helpt de systemen dan om hun doel te bereiken. De wetenschappers hebben in hun studie eerdere onderzoeken samengebracht die zich richtten op het verspreiden van valse informatie door AI. Ze publiceren hun resultaten in het blad Patterns.

Geen onschuldige spelletjes

Het misleidende gedrag van de AI-systemen vond vooral plaats tijdens het spelen van spelletjes, waardoor het onschuldig en ongevaarlijk kan lijken. Maar onschuldig is het volgens de onderzoekers allerminst: "Dit kan in de toekomst leiden tot doorbraken in AI, die kunnen ontaarden in vergevorderde vormen van misleiding", zegt hoofdonderzoeker Peter Park van de Amerikaanse technische universiteit MIT in een begeleidend persbericht.

"AI-systemen die leren om te misleiden en manipuleren zijn absoluut een bron van zorg", reageert computerwetenschapper Roman Yampolskiy van de University of Louisville, zelf niet betrokken bij het onderzoek. De studie legt volgens hem een fundamenteel probleem bloot wat betreft de veiligheid van AI: "Het optimaliseren van systemen hoeft niet overeen te komen met menselijke voorkeuren".

Yampolskiy maakt zich net als Park zorgen over het moment dat dit soort strategieën niet alleen in spelletjes, maar ook in de echte wereld gaan worden gebruikt. "Dat kan mogelijk leiden tot schadelijke manipulaties en misleidingen in de politieke arena, bij economische onderhandelingen of in persoonlijke interacties."

Computerwetenschapper Stuart Russell van de University of California benadrukt de ondoorzichtigheid van dit soort AI-systemen. "We hebben geen idee hoe ze werken. En zelfs als we dat wel wisten, zouden we nog niet kunnen aantonen dat ze veilig zijn - simpelweg omdat ze dat niet zijn".

De misleiding laat in zijn ogen andermaal zien dat er harde eisen moeten worden gesteld aan AI om veilig en eerlijk te zijn. "Het is vervolgens aan de ontwikkelaars om systemen te ontwerpen die aan die eisen voldoen".

Niet de bedoeling

Maar zijn de systemen werkelijk misleidend? Pim Haselager, hoogleraar kunstmatige intelligentie aan het Nijmeegse Donders Instituut, vindt van niet. "Misleiden doe je met een bedoeling. Deze systemen zijn gewoon gereedschappen die opdrachten uitvoeren. Ze hebben niet de intentie om te bedriegen."

Yampolskiy is het daarmee eens: "AI-systemen hebben geen verlangens of bewustzijn. Het is beter om hun acties te zien als uitkomsten van hoe ze geprogrammeerd en getraind zijn."

Volgens Stuart Russell daarentegen maakt het niet zoveel uit of een systeem daadwerkelijk de bedoeling heeft om te misleiden. "Als een systeem redeneert over wat het gaat zeggen en daarbij rekening houdt met het effect op de luisteraar, en het voordeel dat het kan opleveren om valse informatie te geven, dan kunnen we net zo goed zeggen dat het zich bezighoudt met misleiding".

Maar ondanks dit filosofische verschil van inzicht zijn de heren het eens over risico's. "In de nabije toekomst zullen veel fouten en 'misleidingen' door AI voorkomen", zegt Haselager. "En trouwens ook nu al. Het is goed om ons daar bewust van te zijn, want een gewaarschuwd mens telt voor twee".

Yampolskiy gebruikt nog krachtiger bewoordingen: "Bij cybersecurity zeggen we 'vertrouw en verifieer'. Bij AI-veiligheid zeggen we 'Vertrouw nooit'."

De Zweedse omroep SVT zegt dat het mogelijk gaat om een fysieke confrontatie met een fotograaf. Organisator European Broadcasting Union (EBU) houdt vooralsnog de lippen stijf op elkaar. In een schriftelijke verklaring eerder deze middag zei de EBU alleen "onderzoek te doen naar een incident dat aan ons is gemeld."

AVROTROS bevestigt dat er een onderzoek gaande is. "Wij wachten de uitkomst van dit onderzoek af en willen er tot die tijd niets over kwijt."

Het is niet duidelijk om wat voor incident het gaat, de EBU geeft geen commentaar. Joost Klein plaatste zich gisteravond met Europapa voor de finale van het evenement, dat in de Zweedse stad Malmö wordt gehouden.

De repetitie van vanmiddag was weer een voorbereiding op de generale repetitie van de finale om 21.00 uur. De vakjury geeft zijn punten op basis van de optredens in die generale; onduidelijk is dus nog of Joost Klein daaraan zal meedoen.

Laatste moment

Het lijkt erop dat de repetitie van de Nederlander van vanmiddag op het laatste moment is afgeblazen. Klein was aan het begin nog wel aanwezig bij de zogenoemde vlaggenparade.

Dit is beeld van die opkomst eerder vandaag:

Bij de repetitie zelf zou hij als vijfde act in actie komen. Voor in de zaal stonden al technici klaar met de spullen die de zanger op het podium zou gebruiken, maar daarna veranderde het plan en kwamen de rekwisieten voor Israël het podium op. Bij de rest van het programma veranderde er niets.

Gisteravond was er een opvallend moment bij de persconferentie na afloop van de halve finale. Journalisten mochten vragen stellen aan Joost Klein en de andere winnaars van de avond, onder wie de Israëlische deelneemster Eden Golan.

De deelname van Israël leidt tot protesten van mensen die vinden dat het land vanwege de oorlog in Gaza niet mee mag doen. Er zijn onder meer betogingen bij het hotel van de zangeres.

Hoofd onder Nederlandse vlag

Een Poolse journalist vroeg aan Golan of ze erbij had stilgestaan dat ze door haar aanwezigheid andere artiesten en het publiek in gevaar brengt. Daarop zei de persvoorlichter dat ze daar niet op hoefde te antwoorden.

"Waarom niet?" reageerde Joost Klein. Hij zat bij het stellen van die vraag met zijn hoofd onder een Nederlandse vlag, maar haalde die er bij zijn reactie af. Daarna gaf de Israëlische zangeres alsnog antwoord. Het moment was niet goed te zien op officiële beelden, maar is wel geregistreerd door iemand uit de zaal.

Maar of het onderzoek dat nu door de EBU is ingesteld specifiek over dit voorval gaat is niet duidelijk.

Volgens het ministerie zijn er tot nu toe al meer sterfgevallen door de hitte dan in heel 2023, toen overleden 37 mensen door de hoge temperaturen.

Het extreme weer houdt al wekenlang aan. In april werd een temperatuur van 44,2 graden gemeten in de noordelijke provincie Lampang. 's Nachts daalde het kwik zelden onder de 30 graden. In Thailand is de bevolking wel gewend aan hoge temperaturen, maar de hitte was vrijwel nooit zo intens gedurende zo'n lange periode.

Waarschuwingen

De hoogste temperatuur ooit in Thailand gemeten is 44,6 graden, maar de gevoelstemperatuur, waarin ook de effecten van zon, windstil weer en luchtvochtigheid worden meegenomen, kan hoger oplopen. Begin deze week daalde de temperatuur even toen het voor het eerst in maanden regende, maar vandaag was het op veel plekken weer boven de 40 graden.

De Thaise autoriteiten waarschuwen bijna dagelijks voor de warmte en vragen mensen indien mogelijk binnen te blijven. Vooral in het noordoosten van het land zijn veel mensen overleden, meldt het ministerie van Volksgezondheid.

De oorzaken van de aanhoudende hitte zijn volgens deskundigen onder meer het klimaatfenomeen El Niño en de opwarming van de aarde, waarvan in Azië volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) meer is te merken dan gemiddeld wereldwijd. Extreme hitte veroorzaakt de laatste tijd ook problemen in Bangladesh, Vietnam, Myanmar en de Filipijnen.

Het zou voor het eerst sinds het najaar van 2022 zijn dat Rusland een aanval begint vanaf Russisch grondgebied. Als die succesvol is, zou het kunnen betekenen dat er een nieuw Russisch front in de oorlog bij komt.

Volgens Oekraïne begon het offensief rond 05.00 uur en is een eerste aanval door Oekraïense troepen afgeslagen. Het ministerie meldt dat er op verschillende plekken nieuwe gevechten uitbreken en dat versterking onderweg is naar het gebied.

Bij de gevechten zijn zeker twee burgers om het leven gekomen, vijf anderen raakten gewond nadat de Russen het vuur op Vovtsjansk openden.

Russische bloggers zeggen dat Rusland mogelijk een bufferzone in het gebied wil creëren. President Poetin heeft dit jaar al eens gezegd dat hij dat wil, om zo de Oekraïense aanvallen op de Russische stad Belgorod te stoppen.

De afgelopen weken waarschuwden de Oekraïners meerdere keren voor een aanval op de regio Charkiv. Twee dagen geleden nog zei de gouverneur van de provincie dat de Russen aan de andere kant van de grens veel manschappen hadden verzameld.

Als reactie heeft Oekraïne de afgelopen maanden extra verdedigingslinies rondom Charkiv aangelegd. De kans dat Rusland op korte termijn de stad kan innemen wordt onwaarschijnlijk geacht.

Dagelijks beschietingen

Charkiv is de tweede stad van het land na Kyiv. Voor de oorlog woonden er zo'n 1,4 miljoen mensen. Rusland heeft de luchtaanvallen op de stad de afgelopen maanden opgevoerd. Dagelijks zijn er beschietingen en explosies .

Oekraïne heroverde het gebied rondom de stad bij het najaarsoffensief in 2022. Tot enkele maanden geleden was het er relatief rustig, de meeste gevechten vonden verder naar het oosten plaats.

Voltsjansk had voor de oorlog ruim 17.000 inwoners, hoeveel er op dit moment nog wonen is onduidelijk. Oekraïense hulpdiensten zijn begonnen met de evacuatie van zo'n 3000 inwoners van de stad.

In oktober 2008 werden de stoffelijke resten van de toen 37-jarige vrouw gevonden in een dichtgemetselde beerput, schrijft Omroep West. Die stond naast de woning van het echtpaar in Ranong, aan de westkust van Thailand. De vrouw werd destijds al elf maanden vermist.

Den B. had de woning toen al geruime tijd verlaten. Het onderzoek van de Thaise politie werd overgenomen door een coldcaseteam in Nederland, nadat Den B. weer in zijn vaderland was gaan wonen.

Hij heeft altijd ontkend dat hij iets te maken heeft met de dood van zijn vrouw en werd in 2019 vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Het Openbaar Ministerie was het daar niet mee eens en ging in hoger beroep. Twee weken geleden was de eis bij het hof 11,5 jaar celstraf.

Mishandeld

De doodsoorzaak van de vrouw is nooit vastgesteld. Getuigen hebben echter verklaard dat ze werd mishandeld door haar echtgenoot. De vrouw zou tegen haar familie hebben gezegd dat ze vreesde voor haar leven. "Ze werd gevonden in een beerput, waarvan het deksel was gesloten en dichtgesmeerd met cement. Dat kan ze niet zelf hebben gedaan", aldus het OM.

Peter R. de Vries maakte in 2012 een uitzending over de zaak. De advocaat van Den B. zei twee weken geleden nog dat getuigen daardoor zijn beïnvloed en dat de man mede daarom vrijgesproken moest worden.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten verzuim. Absoluut verzuim betekent dat een jongere gedurende het jaar niet is ingeschreven bij een onderwijsinstelling en geen vrijstelling heeft. Het absolute verzuim van langer dan drie maanden is met 74 procent gestegen. Dat zijn ruim 5500 jongeren.

De afgelopen jaren steeg het aantal jongeren dat absoluut verzuimt:

Er zijn verschillende oorzaken van de stijging van het aantal jongeren dat niet naar school gaat, stelt de minister in de brief, waarin ze verwijst naar een onderzoek van branchevereniging van leerplichtambtenaren.

Een van de belangrijkste oorzaken is dat de capaciteit voor onderwijs aan nieuwkomers niet voldeed aan de vraag. In schooljaar 2022-2023 kwamen er na de Russische inval in Oekraïne meer Oekraïense kinderen in Nederlandse schoolklassen.

Inmiddels gaat 90 procent van de leerplichtige Oekraïense kinderen in Nederland naar school, wat betekent dat nog ongeveer 2000 van hen thuiszitten, schrijft minister Paul.

Ook wijst ze op de wachtlijsten voor internationale schakelklassen. Sinds oktober zijn er meer mogelijkheden voor gemeenten en scholen om in noodsituaties tijdelijke voorzieningen in te zetten. Volgend jaar verwacht Paul de effecten hiervan te zien.

In het onderzoek van branchevereniging Ingrado geven gemeenten ook aan dat de stijging ook deels te wijten is aan administratieve redenen, waarbij achteraf blijkt dat er geen sprake was van verzuim.

Salehi werd opgepakt omdat hij in zijn muziek steun uitsprak voor de protestbeweging. De dood van de 22-jarige Koerdisch-Iraanse Mahsa Amini was de aanleiding voor maandenlange protesten, waartegen het regime hard optrad. De vrouw overleed nadat ze met veel geweld was opgepakt omdat ze haar hoofddoek te los zou hebben gedragen.

Aanvankelijk ontliep Salehi de doodstraf en werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes jaar. Maar vorige maand legde een rechtbank hem alsnog de doodstraf op.

Solidair met Salehi

De artiesten en anderen uit de cultuursector eisen met de gezamenlijke verklaring dat het doodvonnis "onmiddellijk en onvoorwaardelijk wordt vernietigd" en dat de rapper wordt vrijgelaten. Ook willen de ondertekenaars dat alle aanklachten tegen Salehi worden ingetrokken.

De verklaring is opgesteld door belangenorganisatie Index on Censorship en wordt ondersteund door onder anderen schrijfster Margaret Atwood, zangeres Jade Thirlwall van popgroep Little Mix, dichter Sir Ben Okri en meerdere mensenrechtenactivisten.

"Als kunstenaars, muzikanten, schrijvers en vooraanstaande culturele personen zijn wij solidair met Toomaj Salehi", staat in de verklaring. "Kunst moet de mogelijkheid hebben om kritiek te leveren, te provoceren, vragen te stellen en autoriteit uit te dagen. Dat is zowel ons recht als onze plicht als kunstenaars."

Masra beschuldigde de autoriteiten in een livevideo op Facebook van het manipuleren van de uitslag. Vlak daarna werden de voorlopige resultaten bekendgemaakt, die eigenlijk pas 21 mei werden verwacht. Masra bleef volgens de verkiezingscommissie steken op 18,5 procent van de stemmen.

In de 11 minuten durende video riep Masra zichzelf tot winnaar uit. Hij vroeg militairen, politie en andere veiligheidstroepen de bevelen van Déby naast zich neer te leggen. "Deze bevelen zullen je aan de verkeerde kant van de geschiedenis van Tsjaad plaatsen", zei Masra. "Je zult dingen moeten doen die niet meer teruggedraaid kunnen worden en onvergeeflijk zijn."

Ook riep Masra zijn aanhangers op hem te steunen en de uitslag van het verkiezingsbureau te verwerpen. ""Tegen alle mensen in Tsjaad die voor verandering hebben gestemd, die op mij hebben gestemd, zeg ik: mobiliseer je. Doe het rustig, in een geest van vrede."

Déby greep in 2021 de macht toen zijn vader, die sinds 1990 president was, om het leven kwam. Hij beloofde binnen 18 maanden vrije en democratische verkiezingen te houden. Zijn regering verlengde de overgangsperiode tot 2024, waardoor Déby interim-president kon blijven. Hij beloofde zich bij verkiezingen niet verkiesbaar te stellen, maar deed dat dus toch.

Sinds de dood van de oud-president zijn er vaak rellen en demonstraties geweest. Daarbij zijn veel demonstranten opgepakt of omgekomen. Zo kwamen ruim zestig mensen om het leven nadat ze hun ongenoegen hadden geuit over over de in hun ogen ondemocratische situatie in het land.

Nadat de voorlopige verkiezingsuitslag naar buiten was gekomen, gingen aanhangers van Déby in de hoofdstad Ndjamena met vlaggen de straat op. In een overwinningstoespraak beloofde Déby alle inwoners te dienen, "degenen die op mij hebben gestemd en degenen die andere keuzes hebben gemaakt." Ook uitte hij zijn steun voor "de ongelukkige kandidaten die de strijd hebben verloren."

Laatste stabiele bondgenoot

Tsjaad wordt door de VS en Frankrijk gezien als een van de laatste stabiele bondgenoten in de Sahel-regio na militaire staatsgrepen in Burkina Faso, Mali en Niger in de afgelopen jaren. De regerende junta's hebben in deze landen de westerse troepen weggestuurd en Russische huurlingen ingeschakeld voor veiligheidsbijstand.

In de reclame worden onder meer instrumenten, tv's en mix-apparatuur verpulverd. Uiteindelijk blijft er een product over, de nieuwste iPad. Apple-baas Tim Cook kreeg direct kritiek toen hij de reclame op X deelde. "Het mist elk respect voor creatieve apparatuur en bespot de makers", zegt de een. "De symboliek van het verpletteren van prachtige creatieve gereedschappen is een interessante keuze", zegt een ander.

Acteur Hugh Grant omschrijft de reclame als "de vernietiging van de menselijke ervaring, met dank aan Silicon Valley".

In een verklaring aan de Amerikaanse advertentiewebsite Ad Age zegt Tor Myhren, verantwoordelijk voor marketing bij Apple, spijt te hebben van de keuze. "Met deze video hebben we de plank misgeslagen, en dat spijt ons."

Apple heeft nauwe banden met de creatieve industrie en daar verwijst Myhren in zijn verklaring naar. "Creativiteit zit in ons DNA en het is ongelooflijk belangrijk voor ons om producten te ontwerpen die creatievelingen over de hele wereld kunnen gebruiken."

Apple-bestuurder Tim Cook heeft zijn bericht met daarin de reclame niet verwijderd. Het bericht is inmiddels meer dan 50 miljoen keer gezien.

De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science. De onderzoekers brachten driedimensionaal een kubieke millimeter hersenweefsel in kaart van de temporale cortex, een deel van het brein dat een belangrijke rol speelt bij de vorming van het geheugen.

Hoewel een kubieke millimeter weinig lijkt, omvat alleen al dat stukje een verbijsterende hoeveelheid gegevens. "Het woord fragment is bijna ironisch in dit verband", zegt Jeff Lichtman, een van de onderzoekers. "Een terabyte is voor veel mensen gigantisch. Een fragment van het menselijk brein, zelfs een piepklein deel, is al goed voor duizenden terabytes."

Muizenbrein

De 3D-kaart van dit onderzochte stukje brein bevat zo'n 57.000 hersencellen, 230 millimeter aan bloedvaten en 150 miljoen synapsen (waar hersencellen contact met elkaar maken). Dat komt bij elkaar neer op 1400 terabyte aan data, zeggen de samenstellers. Hun uiteindelijk doel is een 3D-kaart te maken met hoge resolutie van het brein van een muis. Dat model zal duizend keer meer data bevatten dan het stukje hersenen dat nu driedimensionaal in kaart is gebracht.

Bij het reconstrueren van de kubieke millimeter hersenschors werd gebruik gemaakt van een minuscuul fragment uit de hersenen van een epilepsiepatiënt die een operatie onderging. Dat materiaal werd met een elektronenmicroscoop gefotografeerd, wat resulteerde in duizenden plaatjes. Daarmee is, met behulp van geavanceerde AI-algoritmes van Google, de driedimensionale kaart samengesteld. Voorbeelden van de 3D-weergave, onderverdeeld in verschillende thema's, zijn hier te vinden.

Volgens de onderzoekers zal de nieuwe methode om hersenen in kaart te brengen, helpen bij het onderzoek naar de werking van het menselijk brein en hersenaandoeningen. Bij het in kaart brengen van het muizenbrein willen ze allereerst een digitale weergave maken van de hippocampus. Dat gebied speelt een rol bij het geheugen en neurologische aandoeningen zoals dementie.

De zonnepanelen lagen sinds twee jaar op de daken van veertien huizen in de wijk De Muntel. Vorige maand kregen de bewoners een brief van de woningcorporatie: de panelen waren illegaal en moesten weg. Dat wekte verbazing bij de bewoners, omdat de panelen via dezelfde woningcorporatie waren geplaatst.

Stookkosten

De zonnepanelen zijn illegaal omdat de wijk een "rijksbeschermd stadsgezicht" heeft. Het cultuurhistorische uiterlijk van de jaren 80-woningen moet daarom bewaard blijven en zonnepanelen passen daar niet bij.

De bewoners baalden omdat hun energierekening daardoor een stuk hoger zou worden. Gisteren kregen de bewoners een brief van de gemeente die de panelen toch wil legaliseren. De gemeente is al in overleg met de woningbouw over een "maatwerkaanpak".

Eén huis is volgens Omroep Brabant uitgezonderd van de legalisatie. Dat huis heeft volgens de gemeente een monumentale status, verklaren bewoners tegen de omroep.

Zuid-Korea heeft al jaren het laagste geboortecijfer ter wereld. Vorig jaar brak het zijn eigen record. Zuid-Koreaanse vrouwen kregen toen gemiddeld 0,72 kinderen, tegen 0,78 in 2022. Voor een stabiele bevolkingsgroei is een vruchtbaarheidscijfer van 2,1 nodig. Ter vergelijking: Nederland heeft een vruchtbaarheidscijfer van 1,49, maar door migratie naar Nederland groeit de bevolking hier al jaren.

Demografische tijdbom

Het lage vruchtbaarheidscijfer in Zuid-Korea heeft grote maatschappelijke en economische gevolgen. Omdat Zuid-Korea een streng migratiebeleid heeft, kan het aantal inwoners van 51 miljoen deze eeuw halveren. Er wordt daarom gesproken van een demografische tijdbom.

Door de bevolkingskrimp vergrijst de bevolking in rap tempo. Daardoor zullen er in de toekomst te weinig werkende inwoners zijn om de grote groep ouderen te verzorgen. Ook zijn er veel zorgen over het Zuid-Koreaanse leger omdat er zijn steeds minder militairen zijn om het land te verdedigen.

Op zijn eerste persconferentie in twee jaar erkende president Yoon dat hij de laatste jaren te weinig heeft gedaan om de leefomstandigheden van de Zuid-Koreanen te verbeteren, zodat het aantrekkelijker wordt om kinderen te krijgen. Zuid-Korea kampt al jaren met een veeleisende werkcultuur, waarbij mensen heel lange dagen maken. Daarnaast stagneren de lonen al jaren, terwijl de kosten voor het levensonderhoud stijgen. Bovendien is onderwijs duur.

Ook is er een grote loonkloof tussen mannen en vrouwen en neemt het aantal huwelijken af. Gehuwd zijn wordt in Zuid-Korea gezien als een voorwaarde voor het krijgen van kinderen. President Yoon heeft verbeteringen beloofd om de komende jaren de lage geboortes aan te pakken.

Vaderschapsverlof

"Dit is geen kwestie waar we de tijd voor kunnen nemen om aan te werken", zei Yoon terwijl hij voor een bord stond met de tekst 'het stopt hier nu'. "Economie en het scheppen van banen is ook belangrijk, maar wat ik belangrijker vind is het oplossen van de problemen van ieder persoon", zei Yoon.

De laatste jaren zat de Zuid-Koreaanse regering niet stil. Er werd meer dan 200 miljard euro uitgeven aan pogingen om de bevolking te stimuleren tot het krijgen van meer kinderen. Zo waren er initiatieven voor betaald vaderschapsverlof, een extra financiële bijdrage voor nieuwe ouders en veel campagnes. Dat alles zonder succes.

De verwachting is dat het vruchtbaarheidscijfer in 2024 verder zal dalen in Zuid-Korea.